Studium Muzyki Kościelnej w Gliwicach zostało powołane do istnienia dekretem Biskupa Gliwickiego Jana Wieczorka z dnia 1 września 1996 roku. Przez ponad 10 lat studium gliwickie działało jako filia Studium Muzyki Kościelnej w Opolu przy Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego. Z dniem 30 listopada 2006 roku Ksiądz Biskup Jan Wieczorek erygował samodzielne statutowo Studium Muzyki Kościelnej w Gliwicach. Studium Muzyki Kościelnej jest instytucją prowadzoną przez Diecezję Gliwicką.
Nauka w studium trwa zasadniczo pięć lat. Kandydaci bardziej zaawansowani muzycznie mogą rozpocząć naukę od roku drugiego, który rozpoczyna właściwy, czteroletni proces kształcenia organistów. Dla kandydatów po średniej szkole muzycznej lub po akademii muzycznej możliwa jest realizacja tzw. indywidualnego toku kształcenia, który trwa dwa lub trzy lata. W tym czasie słuchacze uzupełniają swoje dotychczasowe wykształcenie muzyczne o przedmioty niezbędne w praktyce organistowskiej.
Uczniowie studium otrzymują indeksy, które są dokumentem przedstawiającym przebieg i wyniki nauczania. Każdy semestr kończą zaliczenia i egzaminy ze wszystkich wykładanych przedmiotów.
Program nauczania w Studium Muzyki Kościelnej realizowany jest w dwóch zasadniczych kierunkach:
- praktycznym (podstawowym) – kształtującym warsztat muzyczny (fortepian, organy, nauka organowego akompaniamentu liturgicznego, kształcenie słuchu, harmonia, chorał gregoriański, śpiew liturgiczny, emisja głosu, podstawy improwizacji);
- teoretycznym (uzupełniającym) – dostarczającym wiadomości nieodzownych w pracy muzyka kościelnego (liturgika, prawodawstwo muzyki kościelnej, organoznawstwo) oraz kształtującym osobowość muzyczną i smak artystyczny przyszłych organistów (historia muzyki kościelnej, literatura muzyki organowej, formy muzyczne).
Zajęcia grupowe mają miejsce raz w tygodniu, w godzinach popołudniowych. Lekcje indywidualne z fortepianu i organów odbywają się również raz w tygodniu, w dniu i o godzinie ustalonej z nauczycielem prowadzącym. Jednostka lekcyjna trwa 45 minut. Wyjątek stanowią lekcje gry na organach, które trwają 60 minut. W czasie tych lekcji realizowany jest program z literatury organowej oraz z organowego akompaniamentu liturgicznego.
Dyplom ukończenia Studium Muzyki Kościelnej uprawnia do podjęcia pracy na stanowisku organisty kościelnego.
Studium Muzyki Kościelnej oferuje również 2-letni kurs podyplomowy, podczas którego można doskonalić swoje umiejętności w zakresie gry organowej lub improwizacji organowej. Jest on przeznaczony dla absolwentów studium bądź szkoły organistowskiej.